संस्कृत के पर्यायवाची शब्द /Synonyms

 

    संस्कृत के पर्यायवाची शब्द

Synonyms

1. स्वर्गः  -  नाकः, सुरलोकः, देवलोकः, त्रिशालयः

2. देवता  - अमरः, निर्जरः, देवः, तुरः आदित्यः

3. असुरः - दैत्यः, दनुजः, दून्द्रारिः, दानवः, राजतः

4. ब्रह्मा - आत्ममूः, सुरज्येष्ठः, पितामहः, हिरण्यगर्भः

5. विष्णुः - नारायणः, दामोदरः. गोविन्दः, गरुड़ध्वजः

6. कामदेवः - मदनः, मन्मयः, मारः, प्रद्युम्नः, कन्दर्य:

7. लक्ष्मी - पद्मालया, पद्मा, कमला, त्री, हरिप्रिया

8. गरुडः - तार्क्ष्यः, वैनतेयः, खगेश्वरः, नागान्तकः

9. शिवः - शम्भु, पशुपतिः, महेश्वरः, शंकरः, चन्द्रशेखरः

10. पार्वती उमा, कात्यायनी, गौरी, हैमवती. शिवा, भवानी

11. गणेशः - विनायकः, गणाधिपः, एकदन्तः, तम्बोदरः, गजाननः

12. इन्द्रः -  मरुत्वान्, मघवा, पुरन्दरः, वासवः, सुरपतिः

13. नारदः - तुम्बुरू, भरतः, देवलः, देवर्षिः

14. अमृत -  पीयूषम्, सुधा, अमिय

15. अग्निः - वैश्वानरः, वह्निः, धनञ्जयः, जातवेदा, पावकः

16. यमराजः - धर्मराजः, परेतराट्, कृतान्तः, शमनः, कालः

17. वायुः - गन्धवाहः, अनिलः, समीरः, मारुतः, समीरण

18. शीघ्रम्  - त्वरितम्, क्षिप्रम्, द्रुतम्, सत्वर, चपलम्

19.  सतत -  अनारत, अश्रान्त, अविरत, अनवरत

20. कुबेरः - यक्षराट, धनदः, किन्नरेशः, नरवाहनः श्रीदः

21. आकाशः - व्योम, पुस्कर, अम्बर, गगन, अनन्त

22. दिशा - दिक्, ककुप, काष्ठा, आशा, हरित्

23. मेघः - वारिवाहः, बलाहकः, धाराधरः, जलधरः. घनः

24. विद्युत् -  शम्पा, ऐरावती, क्षणप्रभा. तडित्. चञ्चला

25. चन्द्रमा -  हिमांशु, चन्द्रः, विधुः, सुधांशु. मृगाङ्कः, शशधरः

26. चाँदनी -  चन्द्रिका, ज्योत्स्ना, कौमुदी

27. नक्षत्र -  ऋक्षम्, भं, तारा, तारका, उडु

28. सूर्यः - सूरः, आदित्यः, प्रभाकरः, भानु, सविता

29. किरण - रश्मि, करः, उस, घृणि, मरीचि

30. काल - समयः, दिष्टः, अनेहा

31. दिवसः-  घसः, दिनम्, अहन्. वासरः

32. रात्रि-  शर्बरी, निशा, क्षणदा, विभावरी, रजनी

33. पाप-  पङ्कः, पाप्मा, किल्विषः, कल्मषः, अंहस्, दुष्कृतम्

34. पुण्य-  धर्मम्, श्रेयम्, सुकृतम्, वृषः

35. हर्ष - प्रीति, प्रमदः, प्रमोदः, आमोदः, शातम्, सुखम्

36. कल्याण - श्वस्, श्रेयस्, शिव, भद्रं, मङ्गलं, भव्यम्, कुशलं

37. भाग्य - दैवमा, दिष्टम्, भागधेयम्, नियति, विधिम्

38. प्राणी - चेतन, जन्मी, जन्तुः, जन्युः, शरीरी चित्त,

39. मनः - चेत, हृदय, स्वान्त, मानस, मनस्

40. बुद्धिः मनीषा, धी, प्रज्ञा, मति, प्रेक्षा, चेतना

41. संदेह-  विचिकित्सा, संशय, द्वापरः

42. स्वीकारम्-  प्रतिज्ञानम्, नियम, आश्रव, अङ्गीकारः

43. मोक्ष - मुक्ति, कैवल्य, निर्वाण, अपवर्गः

44. काला - रंग कृष्णः, नीलः, असितः, श्यामः, श्यामलः, मेचकः

45. सरस्वती - वाणी, ब्राह्मी, भारती, भाषा, गी, वाक्

46. बोली-  व्याहारः, उक्ति, लपित, भाषित, वचन, वचस्

47. समाचारः-  वार्ता, प्रवृत्ति, वृत्तान्तः, उदन्तः

48. निन्दा - अवर्ण, आक्षेप, निर्वाद, परीवाद, उपक्रोशः

49. शब्द - निनादः ध्वनिः, ध्वानः, रवः, निर्घोषः

50. नृत्य - नटन, नाट्य, लास्य, नर्तन

51. अपमान - अनादरः, परिभव, रीठा, अवमानना, अवज्ञा, अवहेलन

52. लज्जा - मन्दाक्ष, त्रपा, व्रीडा, ही

53. क्रोध-  कोपः, अमर्षः, रोषः, प्रतिधा

54. इच्छा-  काङ्क्षा, स्पृहा, ईहा, वाञ्च्छा, लिप्सा, मनोरथः

55. कपट - व्याज, दम्भ, उपधि, कैतवम्, निकृति

56. खेल-  कौतूहल, कौतुक, कुतुक, कुतूहलम्

57. निद्रा - शयन, स्वाप, स्वप्न, संवेशः

58. स्वभाव - संसिद्धि, प्रकृति, स्वभावः, निसर्गः

59. उत्सव - क्षणः, उद्धर्षः, महः, उद्धवः

60. विवर-  कुहर, शुषिर, बिल, छिद्र, रन्ध्र, वपा

61. साँप-  सर्पः, भुजंगः, अहिः, विषधरः, चक्री, व्याल

62. नरक - नारकः, निरयः, दुर्गति

63. समुद्र-  सिंधु, पारावारः, रत्नाकरः, सागरः

64. पानी - वारि, सलिल, जलम्, पय, जीवन, उदक, तोय

65. मछली - झष, मीन, मत्स्य, अंडज, विसार, शकुली

66. नदी - तटिनी, शैवालिनी, निम्नगा, आपगा, सरिता

67. गंगा -  विष्णुपदी, जह्नतनया, भागीरथी, त्रिपथगा

68. यमुना - कालिन्दी, सूर्यतनया, शमनस्वसा

69. नर्मदा - रेवा, सोमोद्भवा, मेकलकन्यका

70. कमल - राजीव, पुष्कर, सरसीरुह, अरविन्द, जलज